Niet alle ADHD-patiënten zijn gelijk. Het syndroom ADHD valt misschien wel op te delen in drieën. Dat suggereert neuropsycholoog Patrick de Zeeuw in zijn promotieonderzoek. Hij promoveert op 13 oktober aan het UMC Utrecht.
Op basis van eerder wetenschappelijk onderzoek definieerde De Zeeuw drie soorten psychische functies waarin kinderen met ADHD kunnen afwijken van gezonde kinderen. Kinderen met ADHD zijn slechter in het remmen van gedrag, ze vinden het moeilijk impulsen te onderdrukken. Daarnaast ze zijn minder beloningsgevoelig, hun gedrag is moeilijk te sturen via complimenten en straf. Als laatste hebben ADHD-kinderen problemen met gevoel voor tijd en timing. Ze hebben moeite met inschatten wanneer dingen gaan gebeuren of wanneer zij weer kunnen gaan praten in een gesprek.
Tests via de computer
Met deze kennis liet De Zeeuw 57 kinderen met ADHD en 83 gezonde kinderen via de computer neuropsychologische tests doen. Via de tests spoorde hij afwijkingen in de drie soorten gedrag op. Van de kinderen met ADHD die problemen hadden bij het uitvoeren van deze tests, had 80 procent slechts in één van de drie soorten gedrag een afwijking. Het wil zeggen dat de meerderheid van de kinderen die gedrag slecht kunnen onderdrukken, meestal juist geen problemen hebben met beloningsgevoeligheid of met timing. Of dat kinderen die minder gevoelig zijn voor beloningen juist minder problemen hebben met onderdrukking of timing.
Essentieel is dat deze drie soorten gedragingen niet gebaseerd zijn op een klinische beschrijving van het gedrag. Het zijn gedragingen waarvan eerder onderzoek heeft laten zien dat er specifieke hersennetwerken bij betrokken zijn. Het betekent dat afwijkingen in dit gedrag waarschijnlijk het gevolg zijn van veranderingen in die verschillende netwerken. Hierna willen De Zeeuw en collega’s via hersenonderzoek met behulp van MRI kijken of aan de drie gedragstypen inderdaad verschillende afwijkingen in de hersenen ten grondslag liggen.
Ene kind is het andere niet
“ADHD kent veel verschijningsvormen”, vertelt De Zeeuw. “Het ene kind met ADHD is het andere niet. Toch is het overheersende idee in de wetenschap dat ADHD veroorzaakt wordt door een afwijking op één plaats in de hersenen. Dat is niet de goede weg, denk ik. In mijn onderzoek laat ik zien dat meerdere neurobiologische wegen naar ADHD kunnen leiden. Het kan ons denken over ADHD veranderen. Als we binnen de stoornis verschillende typen patiënten onderscheiden, kunnen we in de toekomst die patiënten wellicht ook passender behandelen.”
Bron: UMC Utrecht, 2011