Vanaf maandag a.s (2 februari 2009) gaat de Cito-toets voor groep 8 van de basisscholen van start. De Cito-toets is een belangrijke graadmeter voor het niveau van vervolgonderwijs, er hangt dus veel af van deze toets. Dit kan bij de scholieren een behoorlijke druk geven wat hun prestaties niet ten goede kan komen. Een trend (bij ons in de praktijk) is dat veel ouders een stok achter de deur willen hebben en een onafhankelijke (intelligentie)test afnemen mocht hun kind slecht scoren op de Cito. Zelf geeft het Cito aan dat een kind niet kan zakken of slagen voor de Cito (Uitspraak Marleen van der Lubbe in het AD van woensdag 14 januari 2009). Ik denk dat veel ouders en kinderen dit niet zo ervaren. Voorafgaand aan de Cito krijgen ouders en leerlingen al een advies mee van de school wat betreft hun vervolgopleiding. Voor de meeste zal dit aansluiten bij het advies wat zij zelf in gedachte hadden. Toch is er nog steeds een (té) grote groep waarbij dit niet het geval is of waarbij het kind bang is dat het de verwachting niet kan waarmaken op de Cito-toets. In dit laatste geval zijn er nog mogelijkheden wanneer het kind een soort toelatingstoets doet bij de vervolgopleiding én toch een positieve beoordeling krijgt van de leerkracht uit groep 8. Voor de eerstgenoemde groep is het een stuk lastiger om een tegenbewijs te leveren over het kunnen van het kind. Juist voor deze groep is de Cito een erg lastige opgave mede doordat het vertrouwen bij de kinderen weg is. Er wordt hier door veel huiswerkbegeleiders en verschillende instituten op in gesprongen door Cito-trainingen te doen. Óók veel ouders oefenen thuis extra voor de Cito. Maar hoe komt het dat het beeld van school en ouders zo ver uit elkaar kan liggen?
In Nederland is sinds het begin van 2009 dit een belangrijke vraag. Door de tv-serie “De school van Prem” van Prem Radhakishun is er ineens veel aandacht voor dit probleem. De serie gaat over tien leerlingen die in groep 8 zitten en aan het begin van groep 8 te horen hebben gekregen dat ze een behoorlijke leerachterstand hebben waardoor sommigen een lagere score op de Cito krijgen (VMBO kader of misschien TL) óf zelfs helemaal niet aan de Cito mogen deelnemen. Prem wil de kinderen laten zien dat ze door middel van extra ondersteuning en meer vertrouwen in zichzelf wél een goede score op de Cito kunnen halen waardoor ze bijvoorbeeld wel naar de HAVO kunnen. De extra bijles wordt gegeven door het IBOS instituut, welke gespecialiseerd is in het bijspijkeren en begeleiden van leerlingen in groep 8. De jarenlange ervaring leert het instituut dat veel kinderen de HAVO halen, en daarmee één tot twee niveaus hoger scoort dan dat de school voor mogelijk had gehouden.
Duidelijk wordt in de serie dat pas in groep 8 de achterstanden aan het licht komen en Prem stelt dit (terecht!) ter discussie. Hoe is het mogelijk dat pas na acht jaar onderwijs dit duidelijk wordt? Bij een vroegtijdige signalering zouden veel van deze kinderen al eerder extra aandacht kunnen krijgen en zo het niveau kunnen halen wat er in hun zit.
Mede door deze tv-serie ontstaan er discussies over de leerlingvolgsystemen, de kwaliteit van onderwijs en de Cito-toets. Er zijn critici die zeggen dat de Cito-toets in zijn geheel afgeschaft moet worden, want een kind mag deze belasting nog niet hebben. Dit wordt vaak weerlegt, omdat ze al ieder half jaar een soort Cito-toets moeten doen voor de voortgang en waarvan de scores opgenomen worden in hun leerlingvolgsysteem. Wanneer dit goed gebeurt mag je als ouder ook verwachten dat er dus een vroegtijdige signalering van taal- of rekenenproblemen. Ook de Onderwijsinspectie heeft indmieels aangegeven dat op bijna een kwart van de scholen het rekenonderwijs onder de maat is en 12% van de scholen presteren onder de maat bij taalonderwijs (Bron: AD 14 januari 2009). Als ouder mag je ervan uitgaan dat in ons land het onderwijs goed is en dat je kind voldoende leert zodat het zicht heeft op een mooie academische carrière. Natuurlijk is er niks mis mee wanneer een kind naar het VMBO gaat, mits dit ook het niveau is dat bij hem of haar past, maar wanneer het kind het denkniveau van de HAVO aankan is het zonde van zijn of haar talent als dit niet benut wordt.
Wat de kinderen van de school van Prem gaan halen zal binnenkort duidelijk worden. In ieder geval is de discussie opgelaaid over het niveau van onderwijs en de Cito-toets en zal deze zeker nog even blijven bestaan.