Auteur: Moniek Coorn-Baaij

Sinds enige tijd is de WPPSI-III NL op de markt. De test is een verbetering ten opzichte van de ouder WPPSI-R, maar ook ik hoor de geluiden dat hij wat streng scoort en kinderen wat lager scoren. Ook zelf merk ik dit soms dat kinderen zeker 15 punten lager op Totaal IQ scoren dan ik verwacht. Ik ben benieuwd naar de ervaringen van anderen met de WPPSI-III NL.

Afgelopen week waren er wederom negatieve berichten over het niet adequaat handelen van Bureau Jeugdzorg en het AMK. Een pedagogische medewerkster “ontvoerde” en 8-jarig jongetje uit zijn ouderlijk huis na herhaaldelijk om hulp vragen aan hulpverleningsinstanties waaronder Bureau Jeugdzorg. Inmiddels is het desbetreffende jongetje onder toezicht gesteld door Bureau Jeugdzorg. Meteen laait de discussie weer op of Bureau Jeugdzorg wel adequaat handelt in dit soort casussen. Ook worden er vraagtekens gezet of het handelen van de pedagogische medewerkster wel kan.

Uit de statistieken blijkt dat in 2007 in totaal 29.500 kinderen onder toezicht gesteld waren door jeugdzorg. Dat was al 41% meer dan in 2000. Er zijn meerder casuï in het nieuws geweest waarin er nalatigheid van Bureau Jeugdzorg verweten wordt, zoals bij Savannah en het Maasmeisje. Sindsdien is het voor Bureau Jeugdzorg nog lastiger geworden om gezinsvoogden te vinden. Hierdoor neemt de werkdruk op de huidige gezinsvoogden toe. Zoals in ieder beroep zijn er  kwalitatieve verschillen tussen werknemers, zo ook tussen gezinsvoogden. Er zijn gezinsvoogden die niet inlezen in dossiers (zoals enkele weken terug ook bleek uit een uitzending van Undercover Nederland), maar daarentegen zijn er ook hele betrokken voogden die zeer goed ingelezen zijn. Er zijn tevens genoeg voogden te vinden die goed luisteren naar alle betrokkenen om een kind heen en handelen vanuit het kind. Juist voor deze gezinsvoogden is het niet fair dat er alleen maar negatief over Bureau Jeugdzorg wordt geschreven.

Terugkerend naar de meest recente situatie waarin Bureau Jeugdzorg wederom nalatigheid wordt verweten. In de nieuwsmedia wordt er voornamelijk geschreven dat Jeugdzorg niet optrad waarom de gezinshulp het jongetje uit huis haalde. Helaas is het nog heel ingewikkeld, ook als Jeugdzorg, om een kind uit huis te laten halen. Gelukkig zijn die regels scherp, zodat er niet ten onrechte kinderen uit huis geplaatst worden. Hoe Jeugdzorg precies gehandeld heft in deze casus is moeilijk terug te vinden in het nieuws. Alleen negatief uitlaten over Bureau Jeugdzorg is daarom erg makkelijk. Of de gezinshulp terecht het jongetje uit huis haalde? Gezien de beelden, zoals bijvoorbeeld uitgezonden door RTL’s Editie NL, kan men goed invoelen waarom deze gezinshulp zo gehandeld heeft. Deze mevrouw lijkt met veel bevlogenheid haar taken te vervullen en haar verantwoordelijkheden daar dan ook in te nemen. Hopelijk zal het jongetje nu een plek krijgen waar hij zich goed kan ontwikkelen en zichzelf kan ontplooien. Hoe de discussie namelijk ook gaat en wie de zwarte piet ook krijgt toegespeeld, het belangrijkste zijn de kinderen waar de discussie overgaan. Kinderen hebben het recht op een veilige omgeving en voldoende ontwikkelingsmogelijkheden.

Er zijn meerdere mensen die mij benaderd hebben of het nog zinvol is om de WISC-III NL aan te vragen. Zoals in een eerder bericht te lezen is, heeft Pearson besloten om de WISC-IV niet meer uit te gaan brengen, omdat de WISC-V in Amerika al ontwikkeld gaat worden. Er is besloten om de WISC-V op de Nederlandse markt te gaan brengen. Het kan echter nog een behoorlijke tijd duren voor deze in Nederland aan te schaffen is. Eerst moet de Amerikaanse versie ontwikkeld en gevalideerd worden en vervolgens moet hij aangepast en genormeerd gaan worden voor de Nederlandse markt. Dit kan maanden dan wel paar jaar in beslag gaan nemen.  Of u de WISC-III NL nog aan moet schaffen is uw eigen keus, maar als u verwacht intelligentieonderzoek de komende maanden te gaan doen, dan is dit zeker de investering waard.

Regelmatig krijg ik vragen over wanneer de nieuwe testen worden uitgebracht in Nederland. Na contact met Pearson is mij meegedeeld dat de WISC-IV niet in Nederland op de markt zal komen. Pearson heeft aangegeven dat ze de WISC-V zullen gaan uitbrengen. Na een zoektocht op het internet heb ik momenteel nog niets kunnen vinden over de WISC-V. Tevens heb ik aan Pearson nog enkele vragen gesteld. Zodra ik meer informatie heb, houd ik u via mijn site op de hoogte.

Onlangs heb ik een boek gelezen over ADHD van Cathelijne Wildervanck (titel: ADHD, hoe haal je het uit je hoofd). Persoonlijk trok dit boek mij doordat Mw. Wildervanck schrijft dat zij altijd verder wil kijken en mede daardoor geïnteresseerd is in de wetenschap. In de wetenschap kijkt men steeds weer verder en komt men er achter dat eerdere bevindingen soms niet helemaal waar zijn. Gelukkig zijn er meer mensen zoals MW. Wildervanck, zoals Drs. Rosa van Mourik. Op 16 februari is zij gepromoveerd op de interferentiecontrole en afleidbaarheid in ADHD.

Zoals Van Mourik in haar proefschrift schrijft, zijn er veel toonaangevende theorieën over ADHD die aangeven dat er bij ADHD’ers sprake is van problemen in de cognitieve controle of de executieve functies. Van Mourik heeft in haar onderzoek getracht de onderliggende problematiek bij ADHD in kaart te brengen middels verschillende neurocognitieve taken. Tevens heeft ze de ERPs gemeten tijdens de taken. Van Mourik heeft twee groepen kinderen onderzocht: kinderen met en kinderen zonder ADHD. Van Mourik concludeert dat de verschillen in interferentie op de Stroop Kleur-Woord taak klein zijn tussen de twee onderzoeksgroepen. Tevens kunnen de kinderen met ADHD interfererende informatie even goed onderdrukken als kinderen zonder ADHD op visuele en auditieve interferentie taken waarbij de interfererende informatie in de stimulus geïntegreerd is. Zeer verrast is de conclusie dat kinderen met ADHD dat nieuwe geluiden de prestaties van deze kinderen doet verbeter. Hoewel de kinderen langzamer reageerden, reageerden ze wel op meer plaatjes dan tijdens de standaardtonen. Wel bleek de neurofysiologie wezenlijk anders te zijn bij kinderen met ADHD.

In de praktijk heb ik vaak kinderen met ADHD en hun ouders in mijn kamer die aangeven dat ze juist profijt hebben aan muziek op de achtergrond, terwijl ze op school heel snel afgeleid zijn door de geluiden van de andere kinderen in de klas. Het onderzoek van Van Mourik biedt hiervoor verklaringen. Echter, en dat is ook wat Van Mourik aangeeft, er blijft natuurlijk veel verschillen tussen kinderen met ADHD. Ieder kind met ADHD is weer anders en het is wel belangrijk om deze uniekheid en verschillen te onderkennen. Zeker voor de behandeling van deze kinderen!

Na wat research op het internet naar interferentiecontrole en ADHD, kwam ik nog een proefschrift tegen van Marieke Lansbergen. Zij heeft onderzoek gedaan of impulsiviteit zoals gemeten met gedragsvragenlijsten, te maken heeft met een slechte inhibitie controle. In de praktijk blijkt vaak dat er gedacht wordt dat mensen die impulsief zijn ook een slechte inhibitiecontrole hebben. Lansbergen concludeert dat de proefpersonen met ADHD minder interferentiecontrole laten zien op interferentietaken dan de proefpersonen zonder ADHD. Tot dusver dus overeenkomstig met de huidige inzichten. Vervolgens heeft Lansbergen bekeken of gezonde, hoog impulsieve proefpersonen inderdaad ook slechter scoren op inhibitiecontrole. Uit de resultaten bleek – verrassend – dat hoog impulsieve proefpersonen even goed of zelfs beter scoorden op de gedragstaken! Lansbergen concludeert dat de impulsiviteit van gezonde hoog-impulsieve mensen, anders is dan de impulsiviteit zoals gemeten met ADHD. Immers, de proefpersonen met ADHD (en dus impulsiviteit) scoorden wel slecht op de gedragstaken. Lansbergen probeert verklaringen te vinden voor het onverwachte resultaat. Zij oppert dat ten eerste de gedragstaken en de vragenlijsten mogelijk verschillende soorten impulsiviteit meten, ten tweede geeft zij aan dat mogelijk de subjectieve weergave op de gedragsvragenlijst ten dele representatief is voor de werkelijke impulsiviteit, ten derde kan de bewustwording (dat zij van zichzelf weten dat ze impulsief kunnen zijn) van gezonde proefpersonen een rol gespeeld hebben in de motivatie om goed te presteren op de gedragstaken. Een vierde verklaring kan zijn dat andere factoren – anders dan inhibitiecontrole – een rolspelen bij de resultaten in de ADHD-groep zoals aandachtsproblemen.

Zoals uit de onderzoeken van Van Mourik en Lansbergen blijkt, is het goed dat er in de toekomst nog veel onderzoek gedaan wordt naar impulsiviteit, inhibitie, interferentie en ADHD. In de “buitenwereld” zijn er vele prikkels en afleidingen. Nog beter inzicht hoe de verwerking van dit alles bij ADHD verloopt is wenselijk, met name voor de behandeling van ADHD.

Afgelopen vrijdag berichtte de NRC Next over de nieuwe DSM-V. Er wordt al zo’n 10 jaar gediscussieerd over de nieuwe editie van de DSM. Er is momenteel een voorlopige versie van de DSM-V beschikbaar op het internet waar professionals hun mening kunnen geven. In mei 2013 hoopt de American Psychological Association, de beroepsvereniging van universitair geschoolde psychologen, de nieuwe DSM te publiceren.

Er is al bekend dat er binnen de kinderpsychiatrische stoornissen een nieuwe stoornis zal verschijnen, te weten een Temperament-disregulatie met disforie. Deze stoornis kenmerkt zich door buiten proportionele uitbarstingen op gewone stressoren. Deze uitbarstingen komen drie keer per week of vaker voor. Tussen de uitbarstingen door is de stemming over het algemeen negatief. Een andere grote verandering die erg veel stof doet opwaaien is het komen vervallen van de verschillende autisme-spectrumstoornissen zoals de stoornis van Asperger, PDD-NOS, stoornis van Rett en desintegratiestoornis in de kinderleeftijd. In de DSM-V zullen deze allen geschaard worden onder autisme-spectrumstoornissen. Veel psychiaters vinden dit een goede ontwikkeling, omdat in de praktijk de ziektebeelden elkaar overlappen. Dr. Grinker (antropoloog) heeft een mooi betoog geschreven waarin hij duidelijk probeert te maken dat er een grote diversiteit is binnen het autisme spectrum. Deze nieuwe indeling brengt dus nogal wat discussie te weeg. Naast deze veraderingen komen er meer stoornissen bij, verdwijnen andere stoornissen of worden onder gebracht bij een andere categorie. Voor een uitgebreid overzicht inclusief cirteria klik hier

Afgelopen donderdag was de start van Prem’s nieuwe programma. Vorig jaar hielp Prem nog kinderen uit groep 8 door de Cito periode heen. In zijn nieuwe programma ‘ De Herkansing’ (elke donderdag op Nederland 1 van 22.25 uur tot 23.00 uur) gaat Prem bij gezinnen langs waar een jongeren tussen de 12 en 17 jaar een zooitje van hun leven maken, zoals Ieteke in de eerste aflevering. Prem heeft een nogal directe manier van aanpak welke voor Ieteke goed uitpakte. Prem opent deuren die tot dan toe gesloten waren voor Ieteke en haar moeder. Door zijn directe aanpak lukt het Prem om weer een stukje positiviteit in Ietekes leven te brengen.

In de eerste aflevering, en waarschijnlijk ook in de volgende aflevering, wordt nog eens benadrukt hoe de jeugdhulpverlening en alle betrokken instanties traag werken en falen. Uit de reacties op de eerste uitzending blijkt ook veel boosheid en verdriet van jongeren en ouders die hetzelfde mee hebben gemaakt. Het is mooi dat de jongeren in het programma van Prem een herkansing krijgen en dat Prem meer voor elkaar krijgt dan alle andere betrokkenen. Aan de andere kant rijzen vragen als: hoe loopt dit verder in de toekomst? Hoe gaat het de jongeren af als Prem niet met zijn directe aanpak er is? Zijn deze gezinnen, zoals ook bij Ieteke, niet gebaat aan systeemtherapie en meer begeleiding voor het gezin als geheel in plaats van alleen moeder of alleen Ieteke? Deze vragen worden niet beantwoord. Misschien is het een goed idee om later nog een terug te keren bij de jongeren om te kijken of de aanpak van Prem gewerkt heeft?

De laatste paar jaar wordt er steeds vaker onderzoek gedaan naar efficiënter leren waardoor mensen nog gemakkelijker kunnen leren. Eén van de nieuwste rages is ‘mindmapping’. Een mindmap is een soort grafisch schema, waarin aan een centraal onderwerp verwante bijzaken en concepten worden gekoppeld. Een mindmap zou bij het studeren helpen details van hoofdzaken te onderscheiden en informatie logisch te ordenen in het geheugen (Wikipedia, 2009). In de jaren ’60 werden al de eerste mindmaps ontwikkeld en het belang ervan voor het geheugen. Tony Buzan, psycholoog en auteur, claimt de bedenker van het concept mindmap te zijn. Echter, door het ontbreken van een duidelijke theorie wordt Dr. Allan Collins vaak als grondlegger gezien. Dr. Allan Collins heeft samen met M . Ross Quillian het concept semantisch netwerk ontwikkelt en gebruikte hiervoor ook mindmaps (Wikipedia 2009).

Uit onderzoek is gebleken dat onze aandachtsspanne op een bepaalde onderwerp 5 tot 7 minuten is. Mindmapping speelt hier op in om zoveel mogelijk informatie te ordenen tijdens deze effectieve aandachtsspanne (Wycoff, 1991). Doordat het een breed begrip is is een mindmap voor veel verschillende doeleinden te gebruiken, zoals creatieve processen, probleem oplossingen bedenken, brainstormen en opbouwen van presentaties. De vraag blijft natuurlijk of het maken van een mindmap ook efficiënt is.
Paul Farrand, Fearzana Hussain en Enid Hennessy (2002) hebben onderzoek gedaan bij naar de effectiviteit van een mindmap voor een geschreven tekst bij 50 tweede en derde jaars studenten. Zij concludeerde dat een mindmap effectief is als studietechniek. Wel geven zij aan dat de techniek ook voor een betere motivatie zorgt. Ook Willis en Miertschin (2006) deden onderzoek naar de effectiviteit. Hun resultaten waren ook positief. Martin (2006) vergeleek het maken van mindmaps met drie andere visuele technieken, namelijk mapping, conceptuele diagrammen en visuele metaforen. Hij concludeerde dat alle technieken zorgen voor een verbeterde motivatie, aandacht, begrip en latere opdieping uit het geheugen. Op basis van deze onderzoeken zou men kunnen concluderen dat het maken van een mindmap goed het geheugen kan ondersteunen.

Referenties:
• Farrand, P., Hussain, F. & Hennessy, E., (2002). The efficacy of the `mind map’ study technique. Blackwell Science: Oxford
• Martin, E., (2006). A comparison between concept maps, mind maps, conceptual diagrams, and visual metaphors as complementary tools for knowledge construction and sharing, : Information Visualization, 5(3), 202-210.
• Wikipedia (2009), Mindmap, verkregen op18-11-2009 van https://nl.wikipedia.org/wiki/Mindmap
• Willis, C.L. & Miertschin, S.L., (2006). Mind maps as active learning tools. Journal of Computing Sciences, 21(4), 266 – 272.
• Wycoff, J., (1991). Mindmapping. Berkley Books: Detroit.