In Nederland hebben ongeveer 25.000 volwassenen ernstige last van oorsuizen oftewel tinnitus. Door onwetendheid krijgen sommige patiënten echter ten onrechte het stempel ‘psychotisch’ opgedrukt. ‘Het wordt hoog tijd dat tinnitus binnen de ggz meer bekendheid krijgt’, vindt verpleegkundig specialist GGz in opleiding Ferdy Pluck van het Flevo Ziekenhuis in Almere. Tinnitus is een aandoening waarbij patiënten geluid horen dat niet afkomstig is van een externe bron. Bij het horen van geluiden wordt er via de trilharen in onze oren een signaal aan onze hersenen doorgegeven. De hersenen van mensen met tinnitus krijgen echter ook zo’n signaal als er geen sprake is van een geluid van buiten. Maar ze horen het wel, ook als ze hun oren dicht stoppen. Dit kan gaan om suizen, maar er kan ook sprake zijn van een piepend, een brommend, een zoemend of een sissend geluid. Het kan hard of zacht zijn, onderbroken of continu en in één of beide oren. In feite kent iedereen het verschijnsel in de vorm van de harde pieptoon die je nog een tijd hoort nadat je in de disco of naar een popconcert bent geweest. Dat is ook een vorm van tinnitus, alleen verdwijnt dat geluid vrij snel weer. Patiënten horen het permanent.
In Nederland hebben ongeveer een miljoen mensen tinnitus. Bij de meesten gaat het om een milde vorm, maar voor 25.000 patiënten is het geluid zo belastend dat zij er niet normaal mee kunnen leven. Zij worden depressief en blijven steeds vaker thuis, omdat ze alleen van de tinnitus al knettergek worden. Straatgeluiden kunnen ze er dan niet ook nog eens bij hebben. Soms krijgen patiënten zelfs zelfmoordneigingen, omdat ze het leven met dat permanente geluid op de achtergrond totaal niet meer zien zitten. Ondanks het nodige onderzoek is nog onbekend wat de oorzaak is en wat er in de hersenen van patiënten gebeurt. Gevolg is dat er geen medische behandeling voor tinnitus bestaat. Artsen staan dus met lege handen, maar als patiënten vervolgens worden doorverwezen naar de ggz, dan vangen ze opnieuw bot. Ze krijgen te horen: u bent hier verkeerd, want u heeft geen psychiatrische aandoening. Of men zegt: u hoort iets wat er niet is, dus u bent psychotisch. Maar deze mensen horen geen stemmen, ze horen geluiden. Dat is iets heel anders.
In het Flevoziekenhuis is een aanpak in drie stappen geïntroduceerd, waarbij het audiologisch centrum, de KNO-artsen en de psychiatrie nauw samenwerken. Allereerst wordt er uitgelegd aan de patiënten uitvoerig wat tinnitus is, wat er aan te doen valt. Bovendien wordt onderzocht hoe definitief het is, want een eventuele lichamelijke oorzaak moet worden uitgesloten. Veel patiënten weten dat allemaal niet en dat maakt ze onzeker. Heel belangrijk is daarnaast dat de tinnitus met behulp van speciaal voor dat doel ontwikkelde geluidsapparatuur enigszins kunnen onderdrukken. Het is als het ware een “pijnstiller” voor het gehoor. Tenslotte worden de patiënten intensief begeleid door maatschappelijk werkers van het audiologisch centrum. Zij leren hen beter omgaan met de spanning die de ziekte met zich meebrengt en helpen hen zo om hun situatie te accepteren.
Maar vanwaar de samenwerking met psychiatrie? Er wordt nogal wat patiënten gezien met psychische klachten. Deels komen die voort uit de spanning die het permanent horen van geluiden met zich meebrengt, deels ook uit de onwetendheid van de omgeving die niet goed begrijpt wat tinnitus is. Als patiënten dan ook nog slecht slapen, is de kans niet denkbeeldig dat ze hier binnenkomen met een depressie of een aanpassingsstoornis. Voor een effectieve behandeling van tinnitus is het in veel gevallen heel belangrijk om meteen ook de psychische klachten van patiënten aan te pakken. In het Flevoziekenhuis zijn ze heel tevreden, want zowel de last die cliënten van de tinnitus hebben als hun depressieve klachten zijn na afloop van de behandeling duidelijk afgenomen. Ook krijgen zij veel positieve reacties, zowel van de Nederlandse Vereniging Voor Slechthorenden als van de cliënten zelf. De hoofdboodschap van het Flevoziekenhuis is dan ook dat tinnitus-patiënten altijd zouden moeten worden behandeld door zowel een KNO-arts als een psychiater. De ervaring leert helaas dat in de psychiatrie de somatische klachten nog vaak op de achtergrond blijven, terwijl veel artsen juist niet verder kijken. Zo valt de patiënt met tinnitus min of meer tussen de somatische wal en het psychiatrische schip.
Bron: psy.nl, 02-05-2012