Auteur: Moniek Coorn-Baaij

In 1939 is autisme ontdekt door Leo Kanner.  Hij noemde het toen nog early infantile autism. Sindsdien heeft zowel Kanner, maar later ook Lorna Wing, veel onderzoek naar autisme gedaan. Er is onderscheid gemaakt tussen verschillende vormen van autisme, te weten:

• Klassiek autisme
• PDD-NOS
• Stoornis van Asperger
• Desintegratie stoornis van de kinderleeftijd
• Syndroom van Rett

Tegenwoordig wordt gedacht dat MCDD ook binnen het autistisch spectrum valt, maar deze is nog niet in de DSM-IV opgenomen. Het onderscheid maken tussen deze “vormen” van autisme is vaak lastig. De DSM-V, die verwacht wordt in 2013, zal daarom gaan spreken van een autisme spectrum stoornis in plaats van de losse syndromen binnen het spectrum.

Recent wordt er veel onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van hersenen bij kinderen met autisme. In de normale ontwikkeling gaat de hersenontwikkeling  snel gedurende de eerste twee jaar. Een kind leert reiken naar voorwerpen, kruipen, staan en lopen. Vervolgens ontwikkelt de taal (rond 1,5-2 jaar) en de frontaalkwabben (3-6 jaar) wanneer kinderen leren om taal te gebruiken ter ondersteuning van hun gedrag. Tot midden in de 20 jaar ontwikkelen de frontaalkwabben zich door zodat planning en organisatie zich steeds meer verfijnd (Berk, 2003).

De hersenen van kinderen met autisme ondergaan in het begin een versnelde groei, waarna een vertraagde rijping van het brein plaatsvindt. Het brein is bij de geboorte vaak kleinere, maar groeit dan heel snel gedurende de eerste twee levensjaren. Dan vertraagd de ontwikkeling waardoor er nauwelijks verschillen zijn in de adolescentie en volwassenheid (Gibson, 2011).

Uit recent onderzoek van het UMCG blijkt dat de spiegelneuronen bij mensen met autisme wel functioneren, maar dat deze zich trager ontwikkelen. Spiegelneuronen helpen ons te begrijpen wat iemand voelt of denkt en wat een ander doet. In gedachten voeren we dezelfde handeling uit en door de spiegel in ons brein begrijpen we beter wat anderen doen. Bij de meeste mensen is de activiteit van spiegelneuronen het grootst tijdens hun jeugd. Uit het onderzoek blijkt dat mensen met autisme een zwak ontwikkeld spiegelsysteem hebben op jonge leeftijd, maar dat de activiteit van spiegelneuronen toeneemt naarmate ze ouder worden. Rond hun dertigste functioneert het spiegelsysteem normaal en daarna zelfs bijzonder goed (Keysers, 2011). Deze bevindingen kunnen dus weer bijdrage aan verbeterde behandeltechnieken, met name hoe de spiegelneuronen meer geactiveerd kunnen worden. In Australië is men hier op experimentele basis al mee bezig en de resultaten zijn verbluffend. Het Australische Monash Aflred Psychiatry Reserach Centre biedt behandeling aan middels transcraniale magnetische stimulatie (TMS) bij mensen met autisme. TMS is een tecniek waarbij in specifieke hersengebieden met magnetische pulsjes kleine elektische stroompjes worden opgewekt. Mogelijk gebeurt dit dan ook bij de spiegelneuronen (NWT, 2012). In het artikel van NWT wordt er wel een kanttekening geplaatst of dit nou de oplossing is voor autisme. Immers, het is niet aangetoond dat er een direct verband is tussen het functioneren van het spiegelsysteem en stoornissen in het autistische spectrum.

Al met al kan men dus stellen dat er nog veel onderzoek nodig is om meer en meer duidelijkheid te krijgen over hoe de hersenstructuur bij autisme eruit ziet. Pas dan kunnen er ook goede behandeltechnieken ontwikkeld worden.

Literatuur:

• Berk, L. (2003). Child Development. Boston, Allyn and Bacon.
• Gibson, J. (2011). Brain growth in Autism, Neuroscience & Neurologie, dd. 17-06-2011.
• Keysers, C. (2011). Mensen met autisme socialer na hun dertigste door ontwikkeling spiegelsysteem in het brein. Biological Psychiatry, Vol 69 (9).
• Magneten tegen autisme, NWT Magazine (januari 2012), pg. 32-37.

Voor de Amerikaanse studie werden 944 gezinnen bekeken. Volgens de onderzoekers lijden kinderen onder een scheiding van hun ouders ook al gaan ze als goede vrienden en zonder teveel poespas uit elkaar. Met deze conclusie kan het geloof dat een ‘vriendschappelijke’ scheiding goed is om de kinderen te beschermen, naar het land der fabelen worden verwezen.
De onderzoekers adviseren om relatietherapeuten in te schakelen om er alles aan te doen om een huwelijk te redden. En mocht het dan toch tot een scheiding komen dan moeten ouders er alles aan doen om hun kroost te beschermen.
Voor het onderzoek werden gescheiden gezinnen en gelukkig en langdurig getrouwde stellen met kinderen bestudeerd.
De gebroken gezinnen werden in drie groepen verdeeld: de co-ouders die op vriendschappelijke voet met elkaar leven, de ouders die elkaar niet meer spreken en de single ouder waarbij de andere ouder geen contact meer heeft met het kind. De ouders werden geïnterviewd toen de kinderen tieners waren en de kinderen werden geïnterviewd toen ze volwassen waren. Het bleek dat kinderen met co-ouders tijdens hun tienerjaren minder gedragsproblemen hadden dan de kinderen uit de overige twee groepen. Maar ze deden het niet beter wat betreft zelfvertrouwen, tevredenheid over hun leven, op school of het uitproberen van sigaretten, drugs en alcohol. Het bleek zelf dat hun schoolprestaties slechter waren dan die van de kinderen uit de groepen waarbij de ouders geen contact meer met elkaar hadden. Ook hadden kinderen waarbij de scheiding van de ouders vriendschappelijk was verlopen vaker op jongere leeftijd seks.  De onderzoekers aan de staatsuniversiteit van Pennsylvanië merkten op dat er slechts enkele resultaten naar voren zijn gekomen die een vriendschappelijke scheiding ondersteunen. Onderzoeker Paul Amoto zegt dat ouders die gaan scheiden hun kind meer advies zouden moeten krijgen om hun kinderen beter te begeleiden tijdens de plotselinge veranderingen in hun leven.

Bron: Telegraaf, 02-02-2012

Wetenschappers die het brein van gamers hebben onderzocht, vonden dat het frequent spelen van spelletjes is gecorreleerd met een groter hersendeel dat betrokken is bij beloningen. Er lijkt daarbij een functioneel verschil te zijn.

Aan het onderzoek deden 154 14-jarige jongeren mee, die in een fmri-scanner werden gelegd. Dit apparaat is in staat om activatie van hersengebieden te tonen. Bij frequente gamers, jongeren die meer dan 9 uur per week games speelden, werd een verschil in het ventrale striatum gevonden. In dit hersengebied bevinden zich hersencellen die op de chemische boodschapper dopamine reageren, dat een rol speelt in ons beloningsysteem. Wetenschappers troffen in dit gebied meer hersencellen en een hogere activiteit van de cellen aan. Dat wijst op toegenomen dopamineproductie, iets wat met een pet-scan werd bevestigd.

Het is onduidelijk of de toegenomen grootte en activiteit van het ventrale striatum een oorzaak of een gevolg is van gamen. Dit is door de wetenschappers niet onderzocht. Wel heeft een ander onderzoek laten zien dat toegenomen activiteit in het ventrale striatum ervoor zorgt dat deelnemers sneller gamevaardigheden kunnen aanleren. Ook is een toename in de hoeveelheid dopamine in het ventrale striatum gevonden bij drugsverslaafden.

Op een functioneel niveau werd er een verband gevonden tussen toegenomen volume in het ventrale striatum en minder nadenktijd voor het inzetten bij een gokspel. In een andere studie werd al aangetoond dat toegenomen activiteit in het betreffende hersendeel correleert met toegenomen snelheid bij het spelen van een bordspel.

Eerder werd bovendien een verband gevonden tussen gameprestaties en activiteit in hersengebieden die gezamenlijk de basale ganglia vormen. Dit gebied is onder andere betrokken bij het aansturen van motorische functies, wat een verklaring biedt voor het verschil in gamevaardigheden. Daarnaast produceert een onderdeel van de basale ganglia dopamine, dat bedoeld is als input voor het ventrale striatum, waardoor de twee gebieden dus met elkaar in verbinding staan.

Beide hersengebieden zijn samen opgenomen in een feedbacksysteem, wat inhoudt dat de projectie van een deel van de basale ganglia naar het ventrale striatum verder geleid wordt naar andere hersengebieden, waarna de output uiteindelijk weer in de basale ganglia terechtkomt. Dit lijkt relevant te zijn voor gamers, waarbij dus zowel verschillen in het motorische systeem als het beloningsysteem zijn te noteren.

Dit hersensysteem is aangedaan bij parkinson-patiënten, waarbij de dopamine-producerende cellen in de substantia nigra, tevens onderdeel van de basale ganglia, langzaam afsterven. Dit zorgt voor verstoringen in het motorsysteem, waardoor de karakteristieke trillingen optreden. Medicatie, waarbij patiënten op kunstmatige wijze een voorloper van dopamine toegediend krijgen, kan er onder andere voor zorgen dat deze mensen gokverslaafd raken. Dit lijkt verklaarbaar te zijn met de manier waarop de dopamine-afhankelijke hersengebieden met elkaar in verband staan.

Bron: Tweakers.nl, november 2011

Bron: www.psy.nl

Het is lastig om de diagnose ADHD te stellen, het gaat tenslotte om gedragsproblemen. Onderzoekers hebben nu echter afwijkingen in de hersenen van kinderen met ADHD ontdekt.
Deze ontdekking kan in de toekomst wellicht bijdragen aan het stellen van de diagnose. Op die manier zal het minder vaak voorkomen dat kinderen onterecht de diagnose ADHD krijgen, of dat kinderen met ADHD niet gediagnosticeerd worden.
HersenactiviteitMet behulp van een MRI-scan hebben onderzoekers van het Albert Einstein College of Medicine in New York de hersenen van 36 kinderen tussen de 9 en 15 jaar in kaart gebracht. De helft van deze kinderen had de diagnose ADHD. De onderzoekers vergeleken de hersenactiviteit van de kinderen tijdens het uitvoeren van verschillende taken.
Bij de kinderen met ADHD was de hersenactiviteit in verschillende hersengebieden anders. Het betrof vooral gebieden betrokken bij de verwerking van visuele informatie die aandacht vraagt. Ook was de communicatie tussen verschillende hersengebieden bij de kinderen met ADHD verstoord.
Concentratieproblemen”Onze resultaten laten zien dat kinderen met ADHD andere hersengebieden gebruiken om bepaalde informatie te verwerken.”, aldus onderzoeker Xiaobo Li. “Wellicht is dit de oorzaak van de problemen die de kinderen ervaren.” Volgens Li lag de aandacht in het ADHD-onderzoek veel te sterk op de impulsiviteit. “De concentratieproblemen zijn net zo belangrijk.”
ADHD, Attention Deficit/Hyperactivity Disorder, is een van de meest voorkomende aandoeningen bij kinderen. Globale kenmerken van ADHD zijn: hyperactiviteit, problemen met aandacht, druk gedrag en impulsiviteit. De Gezondheidsraad gaat ervan uit dat in Nederland 2 procent van de kinderen tussen vijf en veertien jaar ADHD of een ADHD-aanverwante stoornis heeft. Dat zijn ruim 40.000 kinderen. Een dubbel aantal kinderen heeft minder ernstige stoornissen of niet alle symptomen van ADHD.

Bron: A. Hoogland, gezondheidsnet

De WISC-IV zal niet in een Nederlandstalige bewerking uitgegeven gaan worden. In Nederland wordt gewacht op de uitgave van de Amerikaanse WISC-V en hiervan zal een Nederlandstalige bewerking ontwikkeld worden.

De reden hiervoor is dat indien nu de WISC-IV bewerkt zou worden, deze pas 3 jaar later op de markt zal verschijnen. In de US wordt momenteel al gewerkt aan de ontwikkeling van de WISC-V, wat zou betekenen dat de WISC-V-US en de WISC-IV-NL publicatie zo dicht bij elkaar liggen dat het meer zinvol is om de WISC-V ook voor het Nederlandstalig gebied te bewerken. Op die manier lopen we in Nederland qua theoretische onderbouwing en doorontwikkeling weer gelijk met de US. Om toch te zorgen dat er niet te lange tijd verstrijkt tussen de WISC-III-NL en de WISC-IV-NL is er nauwe betrokkenheid bij de ontwikkeling in Amerika en kan er zo vroeg mogelijk gestart worden met het bewerken van de WISC-V. Momenteel is er nog geen informatie over de WISC-V beschikbaar, omdat er nog geen definitieve versie is. De ontwikkeling in de US is gestart maar bevindt zich nu in de derde pilotfase. Hier in Nederland kunnen we pas starten als zij de standaardisatiefase ingaan.

Op het moment dat wij kunnen beginnen, duurt het nog minimaal 3 jaar voor de uiteindelijke publicatie plaatsvindt. Op zijn vroegst spreken we over 2016.

Bron: Pearson